Wat is ervoor nodig als je inwoners en andere stakeholders wilt betrekken bij een ontwikkeling in je gemeente? En hoe ondersteun en stimuleer je externe initiatiefnemers, wanneer zij aan de lat staan voor het participatietraject? In de interactieve workshop ‘Participatie in de geest van de Omgevingswet’ gaan deelnemers met deze en andere vragen aan de slag. De workshop wordt gegeven door Maike Delfgaauw van de gemeente Ede. Zij schreef de Edese Participatie Aanpak en geeft sinds 2019 trainingen participatie. Voor wie deelneemt aan de workshop liggen twee praktische handreikingen (voor gemeentelijke initiatieven en voor externe initiatieven) voor je klaar.

Puzzelen met een puntensysteem

Hoe vertaal je een omgevingsvisie naar de praktijk en laat je ambities landen in ruimtelijke ontwikkelingen? De gemeente Veenendaal bedacht daar een innovatief puntensysteem voor, vanuit het besef dat niet alles mogelijk is op elke plek. Het is ook niet altijd haalbaar om alle maatregelen die voortvloeien uit de ambities van de gemeente bij de ontwikkelaar neer te leggen. Daarom is een puntensysteem opgezet dat flexibiliteit biedt voor de ontwikkelende partij en tegelijkertijd zorgt voor een bijdrage aan een gezond, duurzaam en veilig Veenendaal. Wie wil weten hoe het puntensysteem in de praktijk werkt, is van harte welkom in de deelsessie van Max Bleumink en Vincent Bessems van de gemeente Veenendaal.

Volkshuisvestingsprogramma is echt nieuwe wijn
Met de Wet versterking regie volkshuisvesting verdwijnt de woonvisie uit de Woningwet. Het volkshuisvestingsprogramma komt hiervoor in de plaats. Vaak gehoord: dat is oude wijn in nieuwe zakken! Niets is minder waar. De wetgever maakt hele bewuste keuzes bij deze planvorm. Met als doel meer regie en grip op de uitvoering. Dit vraagt een concrete, praktische en gebiedsgerichte invulling van het volkshuisvestingsprogramma. Doorgaan op de oude bekende weg zorgt niet voor meer grip en concreetheid. Het moet anders! Maar hoe? Bram Klouwen van Companen informeert je over het volkshuisvestingsprogramma en het voorgestelde wettelijk kader. In een panelgesprek met Remco Deelstra van de gemeente Leeuwarden en Jasper Prick van de gemeente Staphorst - twee koplopers - komen de do’s en don’ts aan de orde.

Zet Driebergen-Zeist op de kaart!

Acteren naar de letter én de geest van de wet vraagt om investeren aan de voorkant, in een doordachte aanpak, in betrokken opdrachtgevers, in (toekomstige) bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden, in ruimte voor afwijkingen en in een geïntegreerde communicatie- en participatiestrategie. De totstandkoming van de gebiedsvisie voor Stationsgebied Driebergen/Zeist is een showcase van participatie binnen de Omgevingswet. Tijdens deze deelsessie interviewt Natalie Rohlof van Mett Laura van Dijk, projectmanager voor de gebiedsvisie Stationsgebied Driebergen/Zeist bij de gemeente Zeist, over haar ervaringen. Wat betekent de Omgevingswet voor de betrokkenheid van inwoners en belanghebbenden bij de ontwikkeling van het stationsgebied? Wat waren de verwachtingen, inzichten, uitdagingen, valkuilen en successen en hoe staat de ontwikkeling van de gebiedsvisie en de participatie er nu voor? 

Fase twee implementatie Omgevingswet: beleid op orde
 

Na de overgang naar de Omgevingswet is de tweede fase aangebroken: het vormgeven van de beleidscyclus. Twee momenten zijn cruciaal: de gemeenteraad moet uiterlijk 1 januari 2027 de omgevingsvisie vaststellen en 1 januari 2032 het omgevingsplan. De tussentijd wordt overbrugd met veel omgevingsvergunningen van B&W voor buitenplanse omgevingsplanactiviteiten. Dat vraagt om herijking van het dualisme. Bovendien moeten besluiten worden genomen ‘met het oog op de doelen van de wet’. Die staan nu nog verspreid in veel van elkaar verschillende en omvangrijke documenten met allerlei benamingen. Hoe zorg je voor overzichtelijk en transparant beleid dat samen met de omgevingsplanregels gaat sturen op het halen van doelen? 
Trees van der Schoot heeft hiervoor het model van het ‘Beleidshuis bouwen’ uitgedacht. Samen met verschillende gemeenten en een provincie wordt gepionierd met een nieuwe aanpak. In de workshop vertelt zij over haar ervaringen.

Laat je inwoners participeren bij de ruimtelijke inrichting van de leefomgeving

Met het online platform Furban kunnen inwoners zelf ontwerpvoorstellen maken voor hun directe leefomgeving (bijvoorbeeld een rotonde, plein, braakliggend terrein, speeltuintje of straat). Eigenlijk zoals bij een 3D-keukenplanner, maar dan in de leefomgeving. Dit voorstel kunnen bewoners gemakkelijk delen met buurtgenoten, allemaal online in een app. De gemeente kan er ook voor kiezen om inwoners te laten kiezen uit een aantal ontwerpen. Zo kunnen zij toch meedenken, zijn ze betrokken en wordt het ‘samengevoel’ gecreëerd en versterkt. Als gemeente haal je via een sociaal platform module eenvoudig ideeën op en kun je achterhalen waar inwoners en ondernemers behoefte aan hebben. Dat is inwonerparticipatie in het kader van de Omgevingswet. Jacobine van Holland en Jeroen van Amersfoort van Centric verzorgen deze interactieve deelsessie.

Procesmanagement als fundament voor succesvolle dienstverlenging Omgevingswet

Procesmanagement heeft de Gemeente Almere geholpen “in control” te zijn over werkprocessen en tegelijkertijd met continu verbeteren de dienstverlenging scherp te stellen voor de nieuwe Omgevingswet. Door scrum sessies zijn de processen initieel in kaart gebracht en zijn wettelijke grondslagen, risico’s en beheersmaatregelen toegevoegd voor voldoende grip op de rechtmatigheidsverantwoording. Continu verbeteren houdt het team betrokken en optimaliseert de klantreis steeds weer.

Deze interactieve sessie, geleid door Melissa Daalman en David Hoog van de gemeente Almere, en Ted Twaalfhoven van Engage Process, laat aan de hand van concrete voorbeelden zien hoe procesmanagement een raamwerk biedt voor het implementeren van verbeter- en automatiseringstrajecten (w.o. de inzet van RPA en AI) en voor het omgaan met veranderingen in wet- en regelgeving. 

Puzzelen met een puntensysteem

Hoe vertaal je een omgevingsvisie naar de praktijk en laat je ambities landen in ruimtelijke ontwikkelingen? De gemeente Veenendaal bedacht daar een innovatief puntensysteem voor, vanuit het besef dat niet alles mogelijk is op elke plek. Het is ook niet altijd haalbaar om alle maatregelen die voortvloeien uit de ambities van de gemeente bij de ontwikkelaar neer te leggen. Daarom is een puntensysteem opgezet dat flexibiliteit biedt voor de ontwikkelende partij en tegelijkertijd zorgt voor een bijdrage aan een gezond, duurzaam en veilig Veenendaal. Wie wil weten hoe het puntensysteem in de praktijk werkt, is van harte welkom in de deelsessie van Max Bleumink en Vincent Bessems van de gemeente Veenendaal.

Fase twee implementatie Omgevingswet: beleid op orde

Na de overgang naar de Omgevingswet is de tweede fase aangebroken: het vormgeven van de beleidscyclus. Twee momenten zijn cruciaal: de gemeenteraad moet uiterlijk 1 januari 2027 de omgevingsvisie vaststellen en 1 januari 2032 het omgevingsplan. De tussentijd wordt overbrugd met veel omgevingsvergunningen van B&W voor buitenplanse omgevingsplanactiviteiten. Dat vraagt om herijking van het dualisme. Bovendien moeten besluiten worden genomen ‘met het oog op de doelen van de wet’. Die staan nu nog verspreid in veel van elkaar verschillende en omvangrijke documenten met allerlei benamingen. Hoe zorg je voor overzichtelijk en transparant beleid dat samen met de omgevingsplanregels gaat sturen op het halen van doelen? 
Trees van der Schoot heeft hiervoor het model van het ‘Beleidshuis bouwen’ uitgedacht. Samen met verschillende gemeenten en een provincie wordt gepionierd met een nieuwe aanpak. In de workshop vertelt zij over haar ervaringen.

Participatie vanaf 1 januari 2024

Sinds de komst van de Omgevingswet is participatie wettelijk verankerd. Overheden moeten burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen betrekken bij het opstellen van hun beleid. Maar participatie is niet nieuw, zowel de overheid als private partijen betrokken voor 1 januari de samenleving ook al bij het maken van hun plannen. Verandert de Omgevingswet dan wel iets wezenlijks voor participanten, initiatiefnemers of overheden? En wat zijn de mogelijkheden, maar juist ook de onmogelijkheden binnen die nieuwe participatieregels? Tijdens deze deelsessie gaat Sarah Ros, senioradviseur Omgevingswet en coördinator Participatie bij de VNG, graag met de deelnemers in gesprek over participatie onder de Omgevingswet en vooral over wat u daarmee kunt, moet en zelfs niet mag.

Volkshuisvestingsprogramma is echt nieuwe wijn

Met de Wet versterking regie volkshuisvesting verdwijnt de woonvisie uit de Woningwet. Het volkshuisvestingsprogramma komt hiervoor in de plaats. Vaak gehoord: dat is oude wijn in nieuwe zakken! Niets is minder waar. De wetgever maakt hele bewuste keuzes bij deze planvorm. Met als doel meer regie en grip op de uitvoering. Dit vraagt een concrete, praktische en gebiedsgerichte invulling van het volkshuisvestingsprogramma. Doorgaan op de oude bekende weg zorgt niet voor meer grip en concreetheid. Het moet anders! Maar hoe? Bram Klouwen van Companen informeert je over het volkshuisvestingsprogramma en het voorgestelde wettelijk kader. In een panelgesprek met Remco Deelstra van de gemeente Leeuwarden en Jasper Prick van de gemeente Staphorst - twee koplopers - komen de do’s en don’ts aan de orde.